Yazı Joseph Robinson Fotoğraf Mike Massaro
“Bildiğim kadarıyla böylesi bir koleksiyona sahip bir diğer spor insanı da Roger Federer. Ancak bisiklet dünyasında buradakine benzer bir koleksiyona sahip başka biri daha yok” diyor Bradley Wiggins, Fausto Coppi’nin 1949 Fransa Turu’nu kazandığı sarı mayoyusunu dikkatlice katlayıp, yerine geri koyarken. Sırada Jacques Anquetil’in 1966 Tour’undan kalma France Ford Hutchinson takım mayosu ve Francesco Moser’in Supermercati Brianzoli skinsuit’i var.
18 ayı aşkın süredir Wiggins’i çevreleyen tartışmaları göz önünde bulundurunca, Wiggins’in niçin bisiklet konuşmak istemediğini kolayca anlayabiliyorsunuz, ama onun bisiklet sporuna duyduğu tutku devam ediyor. Kalbinin derinliklerinde o, bu sporun aşığı.
Wiggins, ünlü takımların mayolarından ve özenle muhafaza ettiği bisikletlerinden oluşan Lancashire’daki özel koleksiyonunun kapılarını Cyclist’e açtı. Koleksiyonundaki parçaları peşi sıra gösteren Wiggins, bu değerli parçaların ardındaki hikayeleri ve onlara nasıl sahip olduğunu da bizlerle paylaştı. Bize ayrılan uzun bir zaman var, ama yine de dünyadaki örnekleri arasında en büyüğü olduğuna inandığı Wiggins’in koleksiyonu hakkında anlatacak düzinelerce hikayesi var.
“Koleksiyonumu anlattığım Icons adında bir kitabım çıktı. Amacım kitap aracılığıyla eski bisikletçilere saygımı ve teşekkürlerimi sunmak” diyor Wiggins. Wiggins’in gösterdiği mayoların büyük bölümü sarı. Sarı mayoların çokluğu, Tour de France şampiyonu olduğumdan kaynaklı değil diyor Wiggins; çünkü o, kendini onu ünlü yapan sporun anılarına ve mirasına sahip çıkmakla yükümlü hissediyor.
“Özel bir grubun üyesiyim” diyor Wiggins. “Yalnızca 68 bisikletçi Tour’u kazandı, düşününce hiç de çok değil. Bu unvan sahip olamayacağım şeylere ulaşmamı sağlıyor. Geçenlerde bir kadının benle iletişime geçmesi gibi. Bu kadının babasının düğününde sağdıç Tom Simpson’mış ve kadın bir şekilde Simpson’ın o gün giydiği şapkaya ulaşmış. Benim de o şapkayı aradığımı bildiğinden onu bana hediye etti.”
Wiggins kendini bisikletin geçmişinin muhafızı olarak görüyor. Wiggins yalnızca Merckx, Coppi ve Armstrong gibi bisikletçileri değil, aynı zamanda daha az bilinen Phil Edwards, Jose Manuel Fuente ve Hugo Koblet gibi bisikletçileri de tanıyor.
“Bu” diyor, “1960 Tour’undan Gastore Nencini’in sarı mayosu. Pek çok insan onun kim olduğunu bile bilmiyordur. Tour’u kazandıktan sonra Champs-Élysées’de izmarit yakmasıyla ünlü. Nencini’nin oğlu, babasının mayosunun bende olduğunu öğrenip, bana ulaştı ve ağlayarak, mayonun emin ellerde olduğundan dolayı rahatladığını söyledi” diyor Wiggins. “Kendimi muhafız gibi hissediyorum.”
MIGUEL INDURAIN’IN 1992 TOUR DE FRANCE PINARELLO TIME-TRAIL BİSİKLETİ
“Ben 11 ile 15 yaşları arasındayken Miguel Indurain tüm Fransa Turlarını kazandı. Her yaz onun yarışları domine edişini izledim” diyor Wiggins.
Bazıları, “Big Mig” in metronomik stilini, yetenek ve atakçı yapılarıyla bilinen bisikletçilere oranla daha az gösterişli bulabilir ama 1990’ların en dominant bisikletçisiyle bazı benzerliklere sahip Wiggins, onlardan biri değil.
“Benim gibi Indurain de zamana karşıda Olimpik altın kazandı ve her ikimiz de saat rekorunu kırdık. Hatta saat rekoru girişimimde Indurain beni izlemeye geldi, benim için özel bir andı.
“Bu bisiklet, LeMond’un aero bar kullanmaya başlamasının ardından yapıldı ve gördünüz üzere, Campagnolo’nun Indurain’e özel ürettiği 180mm aynakol kullanılmış. Zamanının ötesinde bir bisiklet.”
AUSTO COPPI’NIN 1949 TOUR DE FRANCE SARI MAYOSU
Elvis Presley 1950’lerde inanılmaz meşhurdu ve bir benzeri 40’larda Fausto Coppi’ydi. Coppi bisiklet sporunu canlı yayınların ve sosyal medyanın olmadığı dönemde yaptı ama üzerinde sarı ya da pembe mayoyla şehre geldiğinde herkes onu görebilmek için yarışı takip etti. İnsanlar bir şekilde onun şehirlerine geldiğini öğreniyorlardı.
Wiggins, Coppi hakkında net bir fikre sahip. Onun için hiçbir bisikletçi Coppi kadar stil sahibi olmadı. Wiggins için Coppi bisiklet sporunun en büyük ismi.
Efsane, ünlü İtalyan bisikletçinin 40 yaşında trajik bir şekilde hayatını kaybetmesiyle büyümüş. Wiggins, Coppi’nin yarıştığı dönemde etrafını çevreleyen ilgiyi kasdederek, Coppi’yi Jimi Hendrix ve James Dean’e benzetiyor.
“Coppi döneminde bisikletin ne kadar zor olduğunu kavramak çok güç” diyor Wiggins. “1949 Tour’unun sondan bir önceki etabı Cumartesi günü 150 kilometrelik bireysel zamana karşıy. Ardından, Nancy’den Paris’e uzanan yarışın son etabı 350 kilometre.”
Bu Coppi’nin ilk Fransa Turu şampiyonluğunu aldığı yıl. En yakın rakibi Gino Bartali’yi 10 dakika farkla mağlup etti ve üç etap kazandı. Aynı sezonun başında Giro’yu da kazanmış olan Coppi, Giro/Tour dublesi yapan ilk bisikletçi oldu.
SEAN YATES’İN 1994 TOUR DE FRANCE SARI MAYOSU
“Eğer koleksiyonumdan vazgeçmek zorunda kalsaydım, Yates’in mayosu kaybetmek isteyeceğim son parça oldurdu” diyor Wiggins.
1994 Tour de France’ın 7’nci etabı Sean Yates’in kariyerinde bisikletin en ünlü mayosunu sırtına geçirdiği tek gündü. Yates sarı mayoyu ertesi gün Wiggins’in bir diğer çocukluk kahramanı Johan Museeuw’e kaybetti. Ancak bu kadarı bile Wiggins’in vazgeçilmezi olmak için yeterli.
“Yates sarı mayoyu giydiğinde 14 yaşındaydım. Aynı yıl Tour Yates’in doğduğu şehir Ashdown Forest’a gitti. Bu nedenle, peloton Yates’in grubun önüne geçmesine ve ailesini selamlamasına izin verdi. O gün Yates’i televizyonda izledim. Çemberli küpesi ve serseri adam imajına sahipti. Tarzı hoşuma gitmişti.”
Wiggins o yazı, idolünü taklit etmek için kulağına piercing taktırma derecesine kadar ileri götürdü. Wiggins’in Yates sevgisi 2012’de bir adım daha ileriye gitti. Wiggins Tour de France’ı kazanarak Britanya bisiklet tarihini yeniden yazdığında, arkasındaki Team Sky takım aracında sportif direktör göreviyle Sean Yates oturuyordu.
Bu yakın ilişkiye rağmen Wiggins için kahramanının formasını koleksiyona eklemek bekleyeceğiniz kadar basit olmamış: “Sean’e sarı mayosunu bana verip veremeyeceğini sordum, ‘Hayır’ dedi. Sonunda ondan aldım ama para ödemem gerekti.”
BRADLEY WIGGINS’IN ALTI GÜNLÜK GHENT YARIŞINDA KULLANDIĞI PINARELLO MAAT
Diğer bisikletçilere ait forma yığınları ve Philippe Gilbert’in dört Amstel Gold Race yarışından birinde ona eşlik etmiş BMC Teammachine’in aralarında bulunduğu koleksiyonun yalnızca birkaç parçası Wiggins’in kendi kariyerinden.
“Bu bisikleti son yarışım olan 2016 Altı Günlük Ghent’de kullandım. Orada doğdum ve çocukluğumun büyük bölümünü o pistte babamı yarışırken izleyerek geçirdim. Bu nedenle, kariyerime noktayı nerede koymam gerektiğini biliyordum” diyor Wiggins.
Wiggins’e göre, klostrofobik Ghent pistinin atmosferine çok az yarış alanı sahip. “Anfield gibi. Çok küçük ve açıldığı yıldan beri neredeyse hiç değişmedi. Pist yalnızca 166m uzunluğunda. Londra veya Manchester ile karşılaştırıldığında küçük. Mekanın geçmişe dokunan bir tarihi. Kariyerimi noktalamak için kusursuz bir yer.
“Dünya Şampiyonu olduğumuz dönemde, Mark (Cavendish) ile yarıştım. Merckx ile (Patrick) Sercu’dan sonra sarı ve gökkuşağı mayo kombinasyonuyla dünya şampiyonu olan ilk kişiler olduk. Ayrıca Merckx’in son zaferi de Altı Günlük Ghent’teydi. Benzerini başarmak – evet, gerçekten özeldi.”
FRANCO BALLERI’NIN 1994 COLNAGO TITANIO BITAN’I
“1990’larda Colnago dünyanın en büyük bisiklet üreticisiydi” diyor Wiggins. “Bugünlerde herkes Team Sky’dan dolayı Pinarello ya da Peter Sagan’dan dolayı Specialized sahibi olmak istiyor, ama 25 sene önce Colnago satın alabileceğiniz en iyi bisikletti.”
Bu özel bisiklet çifte Paris-Roubaix şampiyonu Franco Ballerini’nin 1994 Colnago Titanio Bittan’ı. Titanyum kadro adını ikiye ayrılmış alt borudan alıyor. Titanio Bittan aynı zamanda Tony Rominger’in Vuelta a España zaferinde ve Abraham Olano’nun 1995 Dünya Şampiyonluğuna da tanıklık etmiş bir bisiklet.
Tüm bu zaferler ise 1990’larda profesyonel bisikletin çehresini değiştiren takım Mapei tarafından kazanıldı. Kadro yetenekli İtalyanlar, İspanyollar ve Belçikalılardan oluşuyordu ve bir noktada yıldızlar geçidine neredeyse genç bir Britanyalı dahil oluyordu.
“Bildiğiniz gibi 19 yaşındayken Mapei’ye katılabilirdim. Menajer Marc Sargeant yıldızlar kategorisinde yarıştığım 1999 Dünya Şampiyonasında bana kontrat teklifinde bulundu. Aynı Dünya Şampiyonası’ndan sonra takım Fabian Cancellara, Pippo Pozzato ve Bernie Eisel’i kadrosuna kattı” diyor Wiggins.
“Teklifi geri çevirdim çünkü Olimpiyatlar’da yarışmama izin vermeyeceklerdi. Tümüyle yola odaklanmam gerektiğini söylediler. Eğer teklifi kabul etseydim her şey farklı olabilirdi.”
TOM SIMPSON’IN 1966 DÜNYA ŞAMPİYONLUĞU MAYOSU
“Başkaları aynı şeyi düşünmeyebilir, ama kişisel olarak ben Tom’a borçlu olduğumu hissediyorum. Eğer o tüm bunları başaramasaydı, ben de bugün yaptıklarımı başaramazdım.”
1960’larda Simpson Britanya bisikletine damga vurdu. İtalyanları kendi topraklarında yenerek Milan – San Remo ve II Lombardia’yı kazandı. Belçikalıları Belçika’da geçerek Britanya’nın Tour of Flanders’taki tek galibiyetini aldı. Ardından, 1965’te Britanya’nın ilk Dünya Yol Şampiyonu oldu ve iki yıldan az bir süre sonra, 1967 Fransa Turu’nda yarışırken Mont Ventoux yamaçlarında yaşamını kaybetti.
42 yıl sonra 2009’da Wiggins kendini bu trajedinin geçtiği sahnede buldu ve Simpson ile aynı amaç uğruna savaştı. “Kariyerimde ilk defa Tour’da genel klasman hedefiyle yarışıyordum. Ventoux’ya çıkacağımız gün bisikletimin alın borusuna Simpson’ın bir fotoğrafının yapıştırılmasını istedim. O gün genel klasmanda benzer bir pozisyon için savaşıyordum. Zirveye ulaşmam için ihtiyacım olan gücü bana onun verdiğini hissettim.”
Üç yıl sonra Wiggins, Simpson’un ulaşamadığı bir başarıya ulaştı ve Tour’u kazanan ilk Britanyalı bisikletçi oldu. Zaferinden kısa bir süre sonra Simpson’ın kızı Wiggins ile iletişime geçerek babasının mezarını, Wiggins’in Paris’te çekilen sarı mayolu bir resmiyle ziyaret ettiğini ve babasına, onun uğrunda can verdiği şeyi, bir başkasının başardığını söylemiş.
BRADLEY WIGGINS’IN 2014 PARIS-ROUBAIX PINARELLO DOGMA K’SI
2014 Paris-Roubaix’nin bitimine 6km kala Hollandalı Niki Terpstra; Fabian Cancellara, Peter Sagan, John Degenkolb, Tom Boonen, Geraint Thomas ve Wiggins’in olduğu gruptan atak yaparak yarışı kazandı ve taş kupayı evine götürdü. Potansiyel olarak geride kalan bisikletçilerin tamamı Terpstra ile farkı kapatabilecek kapasitedeydi ama hiçbiri bunu başaramadı. Wiggins farkın neden kapanmadığından bugün bile emin değil.
“Kaçışı yapan bisikletçiyi biliyordum ve onunla gidecek gücüm vardı ama bir an tereddüt ettim” diyor Wiggins. Geraint, Tom (Boonen) ve ben Terpstra’yla köprü kurmak için çalıştık. Ancak sonrasında bile bacaklarımda güç vardı.”
2014 Wiggins’in Paris-Roubaix’yi kazanmaya en fazla yaklaştığı yıldı. Bir sonraki sene ancak 18’inci olabildi ve yarışı hedefine almakta bu kadar geç kalmanın verdiği üzüntüyle bisiklet sporuna veda etti.
“O gün veledroma toplu geldik ve ben de dahil ilk 10’daki isimlerden en az beşi, Paris-Roubaix’yi o gün kazanabilirdi.”
LANCE ARMSTRONG’UN 1995 TOUR DE FRANCE MOTOROLA MAYOSU
“Yaklaşık iki yıl önce Lance benle irtibata geçerek, eski mayolarını isteyip istemediğimi sordu” diyor Wiggins, Lycra ve polyester mayolarla ağzına kadar dolu bir kutuyu işaret ederken. Kısa bir göz atmayla; birkaç sarı mayo, bir Amerikan ulusal şampiyonluk mayosu ve hatta bir Dünya Şampiyonluğu mayosu dikkat çekiyor. Mayolardan biri kutuya koyulmak yerine çerçeveletilmiş.
“1995’de, Tour de France’ın Ported d’Aspet inişinde Fabio Casartelli trajik şekilde yaşamını kaybetmişti. Üç gün sonra Casartelli’nin takım arkadaşı ve belki de oda arkadaşı Armstrong, Limoges’da son bulan etabı kazandı. Bu, Lance’in o gün giydiği mayo.”
Gökkuşağı bandının olduğu sol kolun hemen üstünde, 72 saat önce meydana gelen trajik kazayı simgeleyen dört köşeli siyah bir kare var. Bu mayo aynı zamanda Lance’in zaman tünelinde; US Postal, kanser hastalığından kurtuluşu, yedi Tour zaferi ve doping skandalından öncesini ifade ediyor.
“1993 ve 2010 yılları arası Armstrong fazlaca zafer kazandı ve genç bir çocuk olarak oturduğum kanepede ‘Bu adam hile yapıyor olabilir mi?’ diye düşünüyordum. Ama o adamın Indurain ve Museeuw gibi Dünya Yol Şampiyonluğu’nu kazanışını asla unutmayacağın. Anıları silemezsiniz.”
EDDY MERCKX’İN 1972 TOUR DE FRANCE SARI MAYOSU
Çok fazla sahtesi varken bunun gerçekten Eddy Merckx’in sarı mayosu olduğunu nasıl kanıtlayabilirsin? Cevap Merckx’in eşinde saklı.
“O zamanlar liderlik mayosunun üstüne takım logosu sonradan dikilirdi. Eddy bu işi eşi Claudine’in yapmasını tercih ederdi ve eşinin kendine has bir dikiş yöntemi vardı” diyor Wiggins. “Claudine, bu mayo üzerindeki logoyu kendi elleriyle diktiğini doğruladı. Kanıt olarak video görüntüm bile var.”
1972’de Merckx gücünün zirvesindeydi ve tartışmasız bir şekilde en iyi yılını geçiriyordu. Tour/Giro dublesi, Milan – San Remo, Liège-Bastogne-Liège ve II Lombardia’yı kazanmıştı. O yıldan kalma bir sarı mayo tamamıyla tarihi bir parça. Ya da Wiggins’in deyişiyle, “72 yılından Merckx’in sarı mayosuna sahip olmak, 1970 Dünya Kupası finalinden Pele’nin formasın sahip olmakla eş değer.”
Merckx’in 1972’deki zaferi, Wiggins’in sonradan farkına vardığı bir teorinin kapılarını aralamış.
“Her 10 yılda ses getiren bir ismin Tour’u kazandığını fark ettim. Ve her 10 yılın sonu iki rakamıyla bitiyor. 1952 Coppi; ’62 Anquetil; ‘72 Merckx; 82 Hinault; 92 Indurain; ’02 Lance ve 2012 ben.”
