Elif Turgut, Evrensel – Zincir Kıran Kadınlar, sadece kadınlara bisiklete binmeyi öğretmeyi değil aynı zamanda onlara özgüven vermeyi, “yapamam” dediklerini yapabileceklerine inandırmayı ve Türkiye’nin dört bir yerine yayılabilecek bir dayanışma ağı oluşturmayı amaçlıyor. Bildiği bilgiyi öğretme yükümlülüğü ile hareket eden kadınlar, sadece ücretsiz bisiklet eğitimleri vermiyor. Aynı zamanda başka yerlerde başka kadınlara bisiklet eğitimi verecek, dayanışmayı taşıyacak öğretmenleri de yani “bisiklet elçilerini” de yetiştiriyorlar.
Zincir Kıran Kadınlardan Hande Karaca, yaptıkları temel çalışmayı şu sözlerle özetledi: “Her şey hareket halinde ama kadını erkek egemen yapı hareketsizleştiriyor, eve sokuyor. Kadın da durdukça yalnızlaşıyor, mağdurlaşıyor. Kadınların bisiklet ile beraber hareketini artırıyoruz. Bildiğimizi öğretmekle yükümlüyüz bence. Hep kızlara şunu söylüyorum: Google’ın ücretsiz olduğu bir dünyada bilgiyi verirken para istememiz ayıp bence. Dolayısıyla bu öğrendiklerinizi ben size ücretsiz veriyorum lütfen siz de bunları yayın, öğretin. Bu bahsettiğim elçiliğin kendisi. Elçilik için bir müfredat yarattık çünkü bir standardı olması gerekli. Herkesin elçi olmasını istiyoruz ama ‘Bu kadın elçidir’ dediğimizde onun ne bildiğini bilmek istiyoruz” diyen Hande Karaca, müfredatlarını oluştururken farklı ülkelerden kadın topluluklarından da destek aldıklarını belirtti.
Öncelikle Get Women Cycling ile iletişime geçen Hande Karaca, Türkiye’de Zincir Kıran Kadınların yapmak istediğini GWC’nin de Dünya’nın öbür ucunda New York’ta yapmaya çalıştığını fark ediyor. Get Women Cycling; trafikte bisikletçi kadınların zorbalığa, hakarete, şiddete maruz bırakılmasına, “kadın şoför” gibi ayrımcı söylemlere karşı kadınların özgüvenlerini artırmak, trafikte kendilerini daha rahat hissetmelerini sağlamak için ileri bisiklet sürüşü ve mekanik dersleri veren bir oluşum.
“Erkeklere küçük yaşlarda bisiklet hediye ediliyor, kadınlar ise bisiklete geç ulaşıyor. Onlara bebek, oyuncak, süpürge, tarak verilirken erkeklere kazma kürek, bisiklet gibi harekete geçirecek hediyeler veriliyor. Bisikleti erken öğrenen çocuklar harekete geçerken kadınlar geç kalıyor.”
Çalışmalarındaki ve hedeflerindeki benzerlikle birlikte Zincir Kıran Kadınlar, GWC’nin kullandığı müfredatı kendi müfredat standartlarını oluştururken kullanıyor. Bike Bridge de Almanya’da göçmenlerin yaşadığı uyum sorununu ve ayrımcılığı kırmayı bisikleti kullanarak gerçekleştirmeye çalışan bir organizasyon: “Bisiklet ile kültürel adaptasyon noktası bulmuşlar. Kültür köprüsü onlar için bisiklet. Bizim de böyle bir problemimiz var, bir arada yaşayan insanlar birbirine kültür baskısı yaratıyor ve ortak bir köprüye ihtiyacımız var.” Hande Karaca, Hollanda Konsolosluğu ile de çalıştıklarını belirtiyor.
Hande Karaca, belediyelerle görüştüklerinde umursanmadıklarını söylüyor: “Çünkü Türkiye’de hem kadın hem de bisiklet konusu ‘dur şimdi ortalık karışık’ şeklinde bir baskı altına alınıyor. Bisiklet onların da çözmeye çalıştığı şeylerin anahtarı halbuki ama onlar bir kenara atıyorlar bu anahtarı: Karbon, iklim, spor, kilo, sağlık sorunları…”
“Ben elçilerin bir kadın lider olduklarını düşünüyorum. Sanki kadınlara bisiklete binmeyi öğretiyormuşuz ve onların hayatları değişiyormuş gibi gözüküyor ama aslında öğreten de değişiyor. Kullandığımız terminolojiyi anlatırken onu daha çok sahiplenmeye başlıyoruz. Bisiklette çoğu şeyin aksine kontrol sende. Fren hayır demeyi bilmek gibi; istediğin yerde durdurursun, hızını kendin belirlersin. Hayır demeyi bilmezsen, içinde sürüklenip gidersen kazanın bir parçası olursun. Bu yüzden bizim yaptığımıza sadece bir bisiklet eğitimi gibi bakamayız. İçine bir sürü psikolojik, savunucu, kadının kendini, hayatı fark etmesini sağlayan detaylar koyuyoruz.”
Kadınlara seyahat özgürlüğü de sağlamak Zincir Kıran Kadınların amaçlarından biri. Hande Karaca, şehirlerde kamusal alanın herkesin olduğunu ve şehirlerin buna göre dizayn edilmesi gerektiğini vurguluyor. “Evet bisiklet bir yandan bir transport aracı, ben otobüs parası vermek yerine gideceğim yere bisikletle gitmeyi tercih ederim. Ama ben sadece yaşamak için şehri gezmek de istiyorum. Ben param olmadan köprüyü geçemiyorum, ne kadar anlamsız. Ben şehrin iki tarafına da vergi ödüyorum; ama illa vapura para vereceğim bisiklet binmek için. Şehri gerçekten kullanıyor muyuz diye sormamız lazım. Kadının sorması lazım, ben gece vakti rahat gezebiliyor muyum? Bisiklet buna şu an için bir tık yardımcı oluyor. Kendimi daha iyi hissediyorum gece gezerken de. Yakalayamaz ki beni basar giderim diyorum.”
Zincir Kıran Kadınlar, yaklaşık 6 aydır çarşamba akşamları gece sürüşleri yapıyor ve bisiklet dünyasında farklı alanlarda çok sayıda kadına, kadınların ihtiyaçlarına yanıt verecek çözümler üretmeye çalışıyorlar.
E-Posta bültenimize abone olun, en son haber ve röpörtajlardan ilk sizin haberiniz olsun!
