Yazı: Katılımcı Bisiklet Hareketi
Yıllardır bisikletlilerin trafikteki hak mücadelesi, trafikte saygınlık kazanması ve trafikte zarar görmemesi adına çaba sarf eden bisikletçiler olarak biliyoruz ki trafikte görünmüyor ve fark edilmiyoruz. İlkesel duruşumuz nedeniyle yaşadığımız bu rahatsızlık, artık dayanma sınırımızı aştı. Sonuç olarak bizi bir arada üretmeye, bir arada ortak ses çıkarmaya mecbur bıraktı. Bireylerin değil, fikirlerin ön planda olduğu, bisiklet farkındalığını kolektif eylemlerle birleştirmeyi amaçladık. Bu sayede “Katılımcı Bisiklet Hareketi” insiyatifini kurduk. Nitekim ilk etkinliğimiz ise 2 yıl öncesine dair bir gönül borcumuzdu. Doğanay Güzelgün anısına bir hayalet bisiklet bırakmak.
Çok fazla kayıp tek hatırlatıcı: Hayalet Bisiklet
Son yıllarda ihmallerden kaynaklı çok kaybımız oldu; Umut Gündüz, Zeynep Arslan, Berkan Kobal, Meril Çiğdem Durmuş, Savaş Kader ve niceleri… 2018 – 2024 arası verilere bakarsak trafikte toplam 804 bisikletçinin yaşamını yitirdiğini gösteriyor. Bu kayıplardan biri de Doğanay Güzelgün…Ne oldu? HATIRLAYALIM: 18 Temmuz 2023’de Doğanay GÜZELGÜN, sürekli yaptığı antrenman buluşması için sabah 06:00 dolaylarında Bostancı Adalar iskelesine gelmişti.. Yol yarış bisikletleriyle antrenmana çıkan sporcular erken saatleri tercih etmesinin temel nedeni trafiğin daha az yoğun olmasıdır… Ancak aşırı hızla, (ehliyeti alınmış) alkollü bir sürücü Doğanay Güzelgün’e bisikletiyle karşıya geçerken çarptı. Ne yazık ki ölümüne sebep oldu. İstanbul bisiklet camiası tarafından tanınan ve sevilen bir bisikletçiydi… Olayın ardından yüzlerce bisikletli Bostancı Adalar iskelesinde bir araya geldi. Son olarak ise bir anma sürüşü düzenledi. “BURADA BİR İNSAN ÖLDÜRÜLDÜ” pankartıyla seslerini duyurmaya çalıştı. Bu gelişme Doğanay Güzelgün için hayat bisiklet düşüncesinin de fitilini ateşledi.
Doğanay Güzelgün anısına Hayalet Bisiklet sürecinin gelişimi
Trafikte bisikletlilerin de hak sahibi olduğuna dair bilinç yaratmak için bu zamana kadar bir çok şey denendi, yapıldı, yazıldı ve anlatıldı ancak bu yol oldukça zorlu ve engebeliydi. Mesafe katetmek zaman alıyor ne yazık ki.. Bir de üstüne bisikletlilerin ortak düşüncede birleşememesi mevzusu ile ortaya bölünmüş sesler ve istekler çıkıyordu. Biz de kimsenin egosu üzerinden şekillenmeyecek bir oluşumla açık çağrı yaptık ve dedik ki, DOĞANAY abimizi kaybettiğimiz bu noktaya bir beyaz bisiklet koyalım. 29 Kasım’da bir araya gelelim ve (DOĞANAY GÜZELGÜN ile birlikte) trafikte kaybettiğimiz bisikletçilerin isimlerini de bu bisikletin üstüne yazarak “hafıza nesnesi” oluşturalım istedik. Öncelikle bu projemizi İstanbul Büyükşehir Belediyesi,Ulaşım Dairesi Başkanlığı, Ulaşım Planlama Müdürlüğü,Bisiklet Şefliği birimine sunduk. Belediyenin projeyi inançla ve heyecanla kabulü bizi daha çok motive etti.
Hayalet Bisikletimizi koyacağımız yer nihayet netleşmişti. Sıra bisikletin yapım aşamasındaydı. İlk düşüncemiz o alana Doğanay abimizin kullandığı bisikletin koyulmasından yanaydı. Ancak bisiklet kaybolmuştu. Biz de O’nun bisikletini andıran klasik tarzda bir yol yarış bisikleti aramaya başladık. İkinci el ilanlarından birine telefon açtık. Karşımızdaki ses,bize şunları söyledi “ben Doğanay Güzelgün’ü` tanırdım, böyle bir projeyi düşünmeniz çok anlamlı, ben de size bu bisikleti hediye ederek katkı sağlamak isterim!” Yaptığımız işe daha sıkı sarılmamızı sağladı bu konuşma… Bisikleti ondan aldık ancak temizlenip boyanması gerekiyordu.
Hayalet Bisiklet uğrunda yaşananlar
Konuda uzman bir arkadaşımız kolayca halledeceğini söylemişti. Fakat karşılaştığımız manzara bizi dehşete düşürdü. Bisikleti koyacağımız 29 Kasım’a 3 gün kalmıştı. Bize göstermiş olduğu kendi bisikletlerini boyarkenki özeni göstermemişti. Ve biz bisikleti öyle bir formda belirttiğimiz konuma koyamazdık. Bu bizim projeye duyduğumuz saygıdan ötürü kabul edeceğimiz bir şey değildi. Hızlıca çözüm ararken Aydos’ta nakliyecilik yapan arkadaşımız, kurtarıcı gibi yetişti. Bir anda korku ve ümitsizlik yerini yeniden inanca bıraktı.. Hep beraber bisikleti temizledik ve boyanması, kaynak işlemleri için onun usta ellerine emanet ettik. Projemizi sahiplendiği için titizlikle talep etmediğimiz detaylarla saatlerini harcadı. Heyecanlı bekleyiş sonrasında 29 Kasım Cumartesi sabahına her şey hazırdı!
Bir yandan da sosyal medya çalışmalarına devam ettik. Kendi aramızda ki sohbetlerle Derdimizi anlatan bir renk ve dil oluşturmamızı kararlaştırdık. Bir hafta boyunca trafikte kaybettiğimiz arkadaşlarımızın fotoğraflarını ve metinlerini anma öncesi paylaştık. Bisiklet grupları ve kendi özel çevremizden paylaşım desteği ile Açık Çağrımızı 29 Kasım için yeniledik. Türkiye’de motorlu araç çarpması sonucu yaşamını yitirmiş bir bisikletçinin adıyla gel dedik!
Bir grup bisikletçinin destek için Ankara’dan gelmesi, o günün çekimleri ve diğer işlerin sorumluluğunu paylaşması, İstanbul’da bulunan alanda daha önce planlanmamış görevlerde kimi grup/kişilerin insiyatif olarak birlik olması “katılımcı hareket” adına doğru yolda olduğumuzu gösteriyordu. Çünkü “fikir” önemliydi ve sahip olduğumuz inanç birlik olmaktı..
Nitekim basın açıklaması dahi spontone idi. Zira insanlar kalemlerini alıp hep birlikte trafikteki kayıplarımızın isimlerini yazarak kayda geçirdi.
Doğanay Güzelgün ve Hayalet Bisiklet ile anlatılmak istenen
Bizler bisikletlilerin hayatlarının ellerinden alındığını ve hangi gerekçeyle olursa olsun son bulması gerektiğini, buraya yerleştirdiğimiz beyaz bisiklet ile hatırlatmak istedik. Dünyanın pek çok şehrinde karşınıza çıkabilecek bu beyaz bisiklet, yani “Hayalet Bisiklet”, trafik kazasında hayatını kaybeden bisikletçilerin anısını yaşatmak için bırakılır. Dünya genelinde kabul gören bu hareket, aynı zamanda bisikletlilerin trafikteki savunmasızlığını vurgulayan, sürücüleri daha dikkatli olmaya çağıran güçlü bir hatırlatıcıdır. Biz de bu beyaz bisikleti tam da Doğanay Güzelgün’ün hayattan koparıldığı bu yere koyarak hatırlatıcı bir nesne yaratmanın ilk adımını attık. Daha sonra gelenler ile birlikte Doğanay Güzelgün ve trafikte yaşamını yitirmiş diğer bisikletçilerin adlarını yazarak, “hatırlatıcı nesnemizi” oluşturduk. Unutulmamak ve daha eksilmemek için basın bildirimimizi okuduk. Bizi gören, anlayan ve saygı duyan bir kent talebimizi burada dile getirdik.. “Görmedim” cümlesinin gölgesine sığınanlara,yitirdiklerimizi görsünler istedik..
Katılımcı Bisiklet Hareketi kimdir?
Bizler; herhangi bir sürüş ya da deneyim sunan bir grup değiliz. Katılımcı Bisiklet Hareketi, bisiklet farkındalığını kolektif eylemle birleştirmeyi amaçlayan bağımsız bir inisiyatiftir. Yaşanabilir bir kent için bisikletin önemini katılımcı eylemlerle görünür kılmayı ve bunu birlikte üretmeyi hedefler. Bu hareket, bireylerin değil; ortak amaçların, ortak ihtiyaçların ve ortak taleplerin ön planda olduğu kolektif bir yapılanmadır.
Bizler, yaşanabilir kentler hayal ediyoruz: Trafikte var olan, görünür olan, korunan ve hak ettiği yeri alan bir bisiklet düzeni. Eylemlerimiz, sözlerimizle sınırlı değildir; üretimlerimiz ile bıraktığımız nesneler bu talebin kalıcılığını geleceğe taşır.
Ne istiyoruz?
- 1.Bu ülkede pedal çeviren herkesin sesinin yükselmesini, duyulmasını, dikkate alınmasını istiyoruz.
- 2.Bisikletin trafikte güçlü, görünür, güvenli ve hukuken tanınan bir konumda olmasını istiyoruz.
- 3.Tüm bisikletlilerin kolektif ve dayanışmacı bir güçle kamuoyu oluşturmasını amaçlıyoruz.
- 4.Bir bisikletlinin daha ölmeyeceği bir kent düzeni talep ediyoruz.
- 5. Güvenli ulaşım istiyoruz.
Bu harekete dahil olmak için bisiklet kullanıcısı olma şartı yoktur. Çünkü bu hareket, yalnızca pedalların değil; kent hakkının, adaletin, güvenliğin ve birlikte yaşamanın hareketidir.
