Velodrom yarışları bazı benzersiz kurallar ve tuhaf dinamikler içeriyor. Pist bisikletine ilişkin bilginizi tazelemek için Cyclist Türkiye, 12 yarış türünü açıklamak üzere tozlu bisiklet kural kitabına dalıyor.
Keirin
Aslen Japonya’dan gelen Keirin, pist bisikletinin en safkan yarışçı etkinliklerinden biri. Keirin yarışına en fazla altı bisikletçi katılıyor ve yarışlar bir turnuva ağacı eleme turu boyunca gerçekleştiriliyor.
Başlamak için, bir motosiklet hız belirleyicisi – derny olarak bilinir – altı bisikletçiden oluşan grubu üç tur (750 m) boyunca çeker. Derny, giriş turlarında hızı yavaşça 50 km/saate çıkarmadan önce 30 km/sa hızla ilerlemeye başlar. Bu süre zarfında, bisikletçiler motosikler sürücüsü üç tur (750 m) kala pistten çıkana kadar derny’yi bir sıra halinde takip edecer. Bisikletçilerin yarıştan önce derny’nin arkasındaki konumları ise rastgele atanır.
Derny pistten çıktıktan sonra yarış başlayabilir. Yarışçılar daha sonra yarışın geri kalanında tüm güçleriyle yarışır. Sıralama, derny’nin arkasında geçirilen zaman dahil olmak üzere toplam altı turdan sonra çizgiyi geçen ilk bisikletçiye göre belirlenir.
Önemli Keirin bilgileri
- Son Olimpiyat şampiyonaları: Harrie Lavreysen Netherlands Matthew Glaetzer Australia
- Tek satırlık özet: ‘Motosikletin olduğu yarış’
Sprint
Sprint, 1904’ten beri Olimpiyatlarda ve bu da onu Olimpiyat Oyunları’ndaki en eski etkinliklerden biri yapıyor.
Bireysel sprint yarışlarında yarışçılar 32 yarışmacıya filtrelenir. Bisikletçileri sıralamak için 200 metre zamanlı bir sprint yapılır. Yarışçılar eleme zaman denemesinde – uçan tur olarak da bilinir – nerede bitirdiklerine bağlı olarak başa baş müsabakalara çıkarlar.
Bunun için bisikletçiler ayakta başlangıçta yan yana başlarlar. Yarışın toplam uzunluğu üç turdur (750 m) ve son 200 m sıralama için zamanlanır. Her müsabakanın bitiş çizgisini geçen ilk bisikletçi bir sonraki tura geçer ve yarışçıları turnuva ağacı formatında finale kadar götürür.
Yarış çok taktikseldir. Koşucular, birbirlerine bakarak kedi-fare tarzını takip eder ve bu da hızı genellikle tek hanelere düşürür. Aerodinamik kazanımlar nedeniyle son tura ikinci sırada girmek genellikle daha arzu edilirdir. Ancak, sprint çizgilerini çevreleyen katı kurallar vardır. Bir bisikletçi sprintine başladığında, pistte işaretlenmiş belirli çizgilerin altında kalmalıdır.
Önemli Sprint bilgileri
- Son Olimpiyat şampiyonaları: Harrie Levreysen (Hollanda), Ellese Andrews (Yeni Zelanda)
- Son dünya şampiyonaları: Harrie Levreysen (Hollanda), Emma Finucane (Büyük Britanya)
- Tek satırlık özet: ‘Kedi ve fare’
Omnium
Omnium, pist bisikletinin çok yönlü etkinliğidir. Bunu bisikletin dekatlonu olarak düşünün.
Omnium iki gün boyunca gerçekleşir ve dört etkinliği kapsar: Scratch yarışı, tempo yarışı, eleme ve puan yarışı. Sıralamada yükselmek için bisikletçilerin her yarıştaki bitiş pozisyonlarından puan kazanmaları gerekecektir (farklı bir puanlama sistemine sahip puan yarışı hariç). Bu puanlar, Tour de France’ın genel klasmanı ve Atletizmin dekatlonu gibi zamana göre değil, bitiş pozisyonuna göre belirlenir.
Scratch, süreci başlatır. Bu basit bir 10km yarışıdır. Her şey bitiş çizgisine ilk ulaşmakla ilgilidir, kurallarda zamanlama veya nüans yoktur. Ardından, ilk günün sonunda bir tempo yarışı yapılır. Bu etkinlikte, bisikletçilerr her beş turda tempo işaretinde yarışı önde götürürlerse puan kazanırlar. En çok puanı toplayan pedal turu kazanır.
İkinci günün başlangıcında bisikletçiler eleme yarışı için piste geri döner. Bu turda sporcular pelotondaki yerleri için mücadele ederler çünkü son bisikletçi her iki turda bir elenik. Bitiş çizgisinde son sıradaki bisikletçiden pistten ayrılması istenir. Bu süreç tek bir bisikletçi kalana kadar devam eder.
Omnium puan yarışı ile sonlanır. Bu, her 10 turda (2,5 km) sprintler aracılığıyla puanların yarışıldığı 40km uzunluğunda bir yarışı içerir. Bu puanlar, bu sprintlerin her birinde yarış boyunca biriktirilerek ara sprintlerde ilk dört bisikletçiye 5, 3, 2 ve 1 puan sağlar. Puan yarışı, pist bisikletinin en yol benzeri taktiklerinden bazılarını içerir. Bu etkinlikte kaçışlar, bayrak yarışları ve takım dinamikleri rol oynar. İlgiyi artırmak için, puan yarışında kazanılan puanlar doğrudan nihai sıralamaya eklenir.
Önemli Omnium bilgileri
- Son Olimpiyat şampiyonaları: Benjamin Thomas (Fransa), Jennifer Valente (ABD)
- Son dünya şampiyonaları: Iúri Leitão (Portekiz), Jennifer Valente (ABD)
- Tek satırlık özet: ‘Bisikletin dekatlonu’
Takım sprint
Takım sprint, velodromdaki takım yarışlarının ilkidir. Yarışçıların takım arkadaşlarıyla birlikte kalmalarını ve onları bitiş çizgisine kadar götürmelerini gerektiren, bitiş çizgisine kadar süren üç turluk (750 m) amansız bir yarıştır.
Erkekler ve kadınlar üçer yarışçıyla başlar. Birlikte, her turun sonunda bir yarışçının ayrılmasıyla üç kişilik bir çizgide ilerlerler. Son turda, bitiş çizgisine kadar sprint atması için bir yarışçı bırakılır. Bu etkinlik zamanlanabilir veya başka bir takımla başa baş yarışılabilir. Bunun için yarışan takımlar pistin zıt taraflarından başlar.
Önemli takım sprint bilgileri
- Son Olimpiyat şampiyonları: Hollanda (erkekler), Büyük Britanya (kadınlar)
- Son dünya şampiyonaları: Hollanda (erkekler), Çin (kadınlar)
- Tek satırlık özet: ‘Sprint başlangıcı’
Takım takip
Takım takibi en değerli takım etkinliğidir. Bu 4km uzunluğundaki zamana karşı yarışın dünya rekoru şu anda kıyasıya bir rekabete sahne oluyor.
Disiplin mini bir takım zamana karşı yarışı gibidir. Dört bisikletçi velodromda bir sıra halinde döner ve yarışçılar sırayla önde yer alır. Takip değişiklikleri genellikle bisikletçilerin pistin dik yamaçlarından yukarı doğru sallanmalarını ve ardından takım arkadaşlarının rüzgar tüneline geri dönmelerini şeklindedir.
Dört bisikletçiden oluşan her takım, eleme turlarında karşı takımla eşleşmeden önce bir eleme turundan geçmelidir. Takım sprintinde olduğu gibi, bu takımlar velodromun zıt taraflarından başlar. Bir takımdan üçüncü yarışçı bitiş çizgisini geçtiğinde saat durur.
Son zamanlarda erkekler yarışları İtalya ve Danimarka arasında kıyasıya bir rekabete sahne oluyor.
Önemli Takım Takip bilgileri
- Son Olimpiyat şampiyonaları: Avustralya (erkekler), ABD (kadınlar)
- Son dünya şampiyonaları: Danimarka (erkekler), Büyük Britanya (kadınlar)
- Tek satırlık özet: ‘Pistte takımı zamana karşı yarışı’
Madison
Madison, kafanızda canlandırabileceğiniz en zorlu pist bisikleti yarışıdır. İlginçtir ki, etkinliğin adı yarışın ilk olarak başladığı New York’taki Madison Square Garden’dan gelmektedir. Ayrıca Olimpiyat pist programına eklenen en yeni pist bisikleti disiplinidir.
Madison, bisikletin iki kişilik bayrak yarışıdır. Erkekler 50km’lik bir parkuru tamamlarken, kadınlar 30km’lik bir parkuru tamamlar. Genellikle yaklaşık bir saat sürer.
Takımlar iki bisikletçiyle başlar. Herhangi bir anda yalnızca bir bisikletçinin ‘yarışmasına’ izin verilir. Diğer bisikletçi genellikle takım arkadaşı yarışırken pistin üst kısmında bekler. Mecazi anlamda bayrağı devretmek için, takım arkadaşları diğerini ilerletmek için bir kol askısı yaparlar. O zamandan itibaren yarışan bisikletçinin rolü değişir. Bu değişiklikler yarış sırasında herhangi bir zamanda olabilir. Yarışan bisikletçi, bir takımdan puan kazanabilen tek yarışmacıdır. Benzer şekilde, yalnızca yarışan bisikletçinin sürdüğü turlar takımın yarışına dahil edilir.
Madison yarışı puanlarla belirlenir. Puan yarışında olduğu gibi, her 10 turda bir sprint yarışı vardır. Orada, bitiş çizgisini geçen ilk dört takıma puan verilir. Rakiplerinizden bir tur önde olmak için de puan kazanabilirsiniz.
Önemli Madison bilgileri
- Soni Olimpiyat şampiyonaları: Portekiz (erkekler), İtalya (kadınlar)
- Son dünya şampiyonu: Hollanda (erkekler), Büyük Britanya (kadınlar)
- Tek satırlık özet: ‘El askılı olan’
