Fotoğraf DANNY BIRD
1990’ların ve 2000’lerin en popüler profesyonel takımlarından birine dönüşecek olan takımın tohumları, Haziran 1993’te Bask bisiklet sporunun gelişimi için Euskadi Bisiklet Vakfı’nın kurulmasıyla atıldı.
Vakıf, umut vaat eden yerel bisikletçileri Bask kurumlarından ve halktan aldığı finansmanları kullanarak destekledi. Vakfın merkezinde sadece Bask Ülkesi’nde doğmuş ya da bisiklet kariyeri bu topraklarda biçimlenmiş bisikletçilerden oluşan profesyonel bir bisiklet takımı kurma fikri vardı. Euskadi-Petronor adıyla takım, ilk sezonunu 15 kişilik sporcu kadrosuyla 1994 sezonunda koştu.
Beyaz üzerine yeşil ve kırmızı detaylarla takım mayosu Bask bayrağının bir yansımasıydı (çok meşhur turuncu rengi sonradan eklendi). Takım ilk galibiyetini Nisan ayının başında, Agustin Sagasti öncülüğünde Vuelta Ciclista al País Vasco’da kazandı. Takım adına galibiyet hasreti, dört aylık bir bekleyişin ardından, iki kez ulusal zamana karşı şampiyonu Juan Carlos González Salvador’un Castilla y León’da etap kazanmasıyla sona erdi.
Yine de, Euskadi diğer takımlara kıyasla farklı amaçları olan bir takımdı ve tek motivasyon kazanmak değildi. Fakat özellikle Bask yeteneklerini parlatmaya odaklanmanın bir diyeti oldu ve takım birden fazla kere kapanmayla karşı karşıya kaldı. Ta ki 1998’de Telekom şirketi Eustaltel, takımın ihtiyaç duyduğu finansal istikrarı sağlayacakları ana sponsorluk teklifini masaya getirene dek.
Sonraki sezon yatırımlar karşılığını buldu.
Laiseka efsanesi
Roberto Laiseka 1994’te Euskadi’nin ilk sezonunda takıma katıldı ve kariyeri boyunca takımda kaldı. 1999 yılında Bask şehri Guernica’da doğan Laiseka o zamanlar takımın en önemli galibiyetlerine imza attı. 1999 Vuelta a España’nın 18.’i etabı Alto de Abantos’da son bulan 12km’lik tırmanışla sona eriyordu. Son tırmanışta peloton içinden yarış lideri Jan Ullrich’e atak yapan favorilerle havai fişekler atıldı. Laiseka 7km kala dar yollarda gökyüzüne doğru yükselerek bir atak gerçekleştirdi ve etabı 17 saniye fark ile kazandı. Laiseka çizgiye yaklaşırken beyaz ve yeşil mayosunu düzeltti ve kollarını yukarı kaldırdı. Takım büyük turlardaki ilk galibiyetini elde etmişti. İspanya’nın günlük gazetesi ABC, galibiyeti “güzel zafer” başlığıyla tasvir etti.
Euskaltel-Euskadi takımı gerçek anlamda global bisiklet dünyasına iki yıl sonra, Tour de France’a davetiye alarak girdi. 2001 edisyonunda Pireneler’in zirvesinde tamamlanan üç etap vardı. Zirve finişlerinden sonuncusu pelotonu Col d’Aspin ve Col du Tourmalet üzerinden Luz Ardiden kayak istasyonundaki bir zirveye götürdü. Gerçek bir kraliçe etabıydı ve binlerce Bask taraftarı takımlarını onurlandırmak için dağlarda bulunuyordu. Bir kez daha taraftar Laiseka’ya teşekkür borçluydu. Ax-les-Thermes’deki 11. etapta, ilk Pireneler etabı, Laiseka 13 saniye farkla ikinci oldu. Hem kendinin hem de Bask Ülkesi’nin beklediği galibiyet iki gün sonra geldi. Takımla eş anlamlı hale gelen parlak turuncu mayoyla kaplanmış Laiseka, Ardiden’in eteklerine gelinirken genel klasman favorilerinin bulunduğu gruptan atak yaptı ve günün başında oluşan kaçışı yakaladı.
Hemşerileri tarafından bayraklarla ve alkışlarla cesaretlendirilen Laiseka, Luz Ardiden’e tek başına ulaştı. Bitiş çizgisine yaklaşırken, onu desteklemek için sınıra gelen taraftarlara öpücükler gönderiyordu. “Bağrışlardan dolayı kulağım çınlıyordu” diyecekti Laiseka sonraları. “Bu eşsiz bir andı. Hayatımın en büyük galibiyeti.”
Laiseka’nın galibiyeti takımı başka bir seviyeye taşıdı. Takım dünyanın en önemli yarışlarından bazılarını kazandı ve bisiklet dünyasının en iyi takımlarından biri olarak anılmaya başladı. Bir yıl sonra yeni yıldızları Iban Mayo, Liège-Bastogne-Liège’i ikinci tamamladı ve Critérium du Dauphiné Libéré’yi kazandı. Ve ilerleyen zamada bisikletin katedrali sayılan Alpe d’Huez’e gidilirken, Col du Galibier’in ziyaret edildiği bir etapta Tour’un en ünlü etap galibiyetlerinden birini elde etti. Euskaltel-Euskadi tartışmasız bir şekilde tarihinin en iyi sezonunu geçirdi.
2012 yılında takım anlayışını değiştirdi. WorldTour takımı olarak kalmak UCI sıralamasına bağlıydı ve takım için sıralamada üst basamaklara tırmanmak öncelik haline geldi. Bu nedenle, bazıları karşı çıksa da, takım kendini önemli noktalara taşıyabilecek bisikletçileri kadrosuna katmak için Bask Ülkesi’nin ötesine geçti. Samuel Sánchez takım adına – Laiseka’dan 10 yıl sonra Luz Ardiden’da galibiyete ulaşarak, 2011 Tour’da polka-dot mayoyu kazandı. Bazılarına göre takım onları özel yapan bir şeyi kaybediyordu. Plan işe yaramıştı ve takım 2013 yılı için WorldTour statüsünü korumuştu ama takımın kimliği geri dönülemez şekilde değişmişti.
2013 sezonu takımın son yılıydı. Takımın mali durumu bir kez daha kötüleşti ve İspanya’daki ekonomik krizle birlikte tehlike çanları çalmaya başladı. Euskaltel takıma yaptığı ödemeyi sürdüremeyeceğine karar verdi. Yeni bir sponsor arayışı başarısız oldu ve profesyonel takım kapandı. “İyi yapılmış bir iş hissi ile ayrılıyoruz” diyordu takımın sportif direktörü Álvaro González de Galdeano.
Euskadi Bisiklet Vakfı Movistar’dan Mikel Landa’nın başkanlığında bu yıl yeni bir UCI Continental profesyonel ortaklığı kurdu. Team Fundación Euskadi’nin belirttiği hedef, dünyanın en büyük yarışlarında kısa süre içinde tekrar yarışmak. Ve kim bilir, belki de parlak turuncu mayolar da geri döner.
