MAYOLARIN ÖYKÜSÜ – NO7: PEUGEOT

Yazı Giles Belbin Fotoğraf  Danny Bird

İhtişamlı sportif bir bıyık ve kalın çizgili mayoyla görkemli isim Hippolyte Aucouturier, 1900’ların başlarında yarışan ve daha çok stereotip bir diktatöre benzeyen güçlü Fransız bisikletçiydi. Aucouturier öyle gösterişli bir figürdü ki Henri Desgrange’ın L’Auto gazetesi kendisine bir takma ad uygun görmüştü: “Korkunç” 

Aucouturier korku salan bir bisiklet yarışçısıydı. 1903’te Paris-Roubaix, Bordeaux-Paris ve ilk Tour de France’da iki etap kazandı. Hızla geçen 12 aydan sonra Aucouturier Peugeot için yarışmaya başladı ve daha da büyük başarılar elde etti. Aucouturier, 1904 Fransa Turu’nu oluşturan altı etaptan dördünü kazandı: Bir Tour etabını kazanan ilk Peugeot destekli sürücü olmuştu. Peugeot, dört etap kazanan yarışçısını kutlamak için L’Auto’da büyük bir reklam bastırdı. 

“Peugeot’nun meşhur siyah ve beyaz dama tahtası mayosu, Britanyalı Tom Simpson’ın Fransız takımına katıldığı yıl olan 1963’te tanıtıldı“

Ancak Aucouturier’in galibiyetleri zaman testinden geçemedi. 1904 Tour felakete dönüştü. O günlerde hile yaygındı. Yalnızca favorilerin geçişine izin veren, diğerlerini taş ve sopalarla tehdit eden partizan gruplar bisikletçilerin yollarını kesmişler, geçemeyen bisikletçiler de çareyi trene binmekte bulmuşlardır. Bir zaman sonra o bisikletçiler, sanık koltuğuna oturuyorlardı. Dört ay sonra ise Fransa Bisiklet Birliği pek çok bisikletçiyi diskalifiye etti; bu isimlerden biri de Aucouturier’di. Dört galibiyet tarihe karıştı, Louis Trousselier’in 1905’de açılış etabını kazanmasına kadar Peugeot’nun ilk Tour galibiyeti için 12 ay daha beklemesi gerekecekti. Toplamda Peugeot o yıl, Trousselier’in beş etap ve genel klasman zaferiyle katkı verdiği 11 Tour etabının sekizini kazandı.

Trousselier ailesinin işi nedeniyle ‘Çiçekçi’ olarak adlandırılan ve kariyerinin ilerleyen dönemlerinde Buffalo velodromu’nda girdiği iddia sonucunda Tour galibiyetlerini bir gecede kaybedecek bir isimdi. 1905 sezonunun başında Aucouturier, Paris-Bordeaux’yu kazanırken, Trousselier de Paris-Roubaix’yi kazandı. Peugeot’nun ikinci yol sezonu olmasına rağmen takım, nefes kesici iki bisikletçisi sayesinde Fransa’nın en büyük yarışlarını kazanıyordu.

Biber öğütücülerden bisikletlere  

Peugeot’nun hikayesi Jean-Pierre Peugeot’nun 1700’lerde Fransa’nın doğusundaki Montbéliard’de tahıl değirmeni açmasıyla başladı. Tahıl değirmeni oğulları Jean-Pierre II ve Jean-Frédéric’e kaldığında, ikili değirmeni testereler, yaylar ve karabiber öğütücüleri dahil olmak üzere çok çeşitli ürünler üreten bir dökümhaneye dönüştürdü. 1882’de Jean-Pierre’in vizyoner büyük oğlu Armand – Peugeot’ya araç üretimini getiren adam – yüksek teker Grand Bi üretti ve 1890’lardan itibaren şirket kitlesel bisiklet üretimine başladı.

Peugeot bisiklet üretmeye başlar başlamaz Peugeot’ya binen yarışçılar uzun mesafeli yarışları kazanmaya başladı. 1891’de koşulan Paris-Brest-Paris’in ilk edisyonda, ilk 10 bisikletçiden üçü Peugeot bisikletlere biniyordu. Ertesi yıl markanın bisikletleri 1.000km’lik Paris-Nantes-Paris yarışında ilk beş sırayı kapattı. Marka reklam afişlerine şöyle yazıyordu; “eşi görülmemiş bir başarı.”

Ancak gösteri henüz yeni başlıyordu ve 1904’te Peugeot yol takımı kuruldu. Trousselier’in 1905’teki Tour galibiyetinin ardından Peugeot sonraki üç edisyona gözünü dikti. 1908’de Lucien Petit-Breton Tour’u art arda kazanan ilk bisikletçi olduğunda, Peugeot bisikletçileri tüm etapları kazandı ve ilk dört sırayı elde ederek, “diğerlerinin üzerinde ezici üstünlüğünün reddedilemez kanıtını” sundu.

Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesine kadar şirket altı Tour zaferi ve 13’den az tek günlük yarış kazandı, bu zaferlere meşhur Milan-San Remo ve bir polis memurunun bisikletini incelemek için kendisini durdurmasına rağmen Georgeos Passerieu’nun kazandığı Paris-Roubaix de dahil. 

Daha sonra aynı yıl Peugeot, ilk Tour of Lombardy yarışını kazandı. İlk başta galibiyet Maino’dan Giovanni Gerbi’ye aitti, ancak “Kırmızı Şeytan” olarak bilinen yarışçı, eski numaralarından birine başvurmuştu; destekçileri ilk önce bir hemzemin geçişi engelleyerek pelotonla Gerbi arasında kayda değer bir fark oluşmasını sağlamış, ardından takip grubunu engellemek için rota üzerinde eylemlerine devam etmişlerdi. Gerbi bitiş çizgisini ilk sırada geçti ama bir sonraki gün ihraç edildi ve galibiyet Peugeot’dan Gustave Garrigou’ya devredildi.

“Her şey, 1700’lerde Fransa’nın doğusundaki Montbéliard’da tahıl değirmeni açmasıyla başladı“

Tüm bu başarılara rağmen deniz dalgasız değildi. Bilindik şekilde Eugene Christophe 1913 Tourmalet’de maşasını kırdı ve makinesini tamir ettirene kadar yerel bir tamirciye kadar Tourmalet inişini yürümek zorunda kaldı. O gün Eugene Christophe’un elinde katlanmış bir Peugeot vardı. Olayı La Sport er Vie’ye 1960 yılında anlatan Christophe şöyle der, “Maşamın daha önce de büküldüğü zamanlarım oldu, bunu ancak şimdi size söyleyebiliyorum, o zamanlar sponsorumu kötü bir imajdan korumalıydım. Bu nedenle şimdi açıklamak istedim…”

Siyah ve beyazların içinde

Peugeot’nun meşhur siyah ve beyaz dama tahtası mayosu, Britanyalı Tom Simpson’ın Fransız takımına katıldığı yıl olan 1963’te tanıtıldı. Simpson Dünya Şampiyonu olduktan beş hafta sonra Bordeaux-Paris, Milan San Remo ve Tour of Lombardy klasiklerine gözünü dikmişti. 

“Simpson gökkuşağı mayoyu giyecek” diyordu, Simpson’ın Como’ya tek başına gelişini haber geçen La Stampa. “Simpson kendisinden son enerji damlalarını talep eden bisikleti üzerinde sallanıyordu. Halk, bir an için mutlak sessizlik içindedir. Sonra birisi ellerini çırpar. Diğerleri de onu takip eder. Simpson büyük bir alkışın içinde bitiş çizgisini geçer… Simpson’ın yüzü, her şey ve herkesten keyif alan, sürekli bir gülümseme ile doluydu. ”

Meşhur siyah ve beyaz formayı giyen diğer ünlü isimler; Rik Van Steenbergen, Eddy Merckx, Pino Cerami ve 1977 Tour’unda takımın son sarı mayosunu kazanan Bernard Thévenet’dir. 

1980’lerde Peugeot takımı bir dizi İngiliz’in pro seviyeye ilk adım attığı takım haline geldi, – çaylaklardan bahsediyoruz – Robert Millar, Stephan Roche ve Sean Yates bu isimlerden birkaçı. Peugeot markası takımın ana sponsoru olarak 1986 yılına kadar devam etti, aynı isimle takım adına son zafer 1985 Tour de l’Avenir’in beşinci etabında geldi. Bundan sonra şirket spordan tamamen elini ayağını çekmeden önce, Z takımına ortak sponsor olarak bisiklet sporuna olan yatırımlarını azalttı.

Bu forma, 23 Haziran’dan itibaren, Belçika’nın Boom şehrindeki yeni Bisiklet Deneyim Merkezi’nde sergilenecek olan Paul Van Bommel’in bisiklet hatıra koleksiyonunun bir parçası. Detaylar için deschorre.be/develodroom.html adresini ziyaret edin.